Fot. 123RF/Picsel
Z tego artykułu dowiecie się:
- Skąd wzięła się nazwa śledzik
- Jaka jest etymologia nazwy śledzik
- Kiedy wypada śledzik w roku 2022
- Jak dawniej obchodzono Ostatki
- Jak współcześnie świętować śledzika
- Jak zrobić pyszne przekąski ze śledzi
Ostatni dzień karnawału - ostatki 2022 - przypada we wtorek pierwszego marca. Mamy zatem jeszcze sporo czasu do świętowania podczas tegorocznego karnawału i przygotowywania się na śledzika. Zanim jednak zaczniecie gotować i szykować się do balowania, warto zatrzymać się na chwilę i zastanowić, skąd w ogóle wzięła się nazwa „śledzik". Jak kiedyś obchodzono ostatki, a jak robi się to teraz?
Śledzik - skąd nazwa?
Skąd w ogóle wziął się ten śledzik? Skąd nazwa tej akurat ryby na określenie ostatków, a zatem ostatniego dnia przed wielkim postem?
Według Ewy Ferenc nazwa śledzik przyjęła się w Polsce dopiero w latach 60. XX wieku. To określenie, które popularne jest zwłaszcza na Kaszubach, choć znane jest w całym kraju.
Śledzik prawdopodobnie wziął swoją nazwę od śledzia - ryby taniej i kojarzącej się z postem, do którego przecież zapusty prowadzą. Podawanie śledzia odbywało się tuż po suto zakrapianej imprezie, tańcach i zabawie, jako symbol pożegnania z karnawałem i przywitania czasu postnego, który rozpoczyna się w Środę Popielcową.
Oczywiście w zależności od miejsca, wtorek przed Środą Popielcową nazywany jest inaczej - inaczej też obchodzi się ten dzień. O tym jednak opowiemy za chwilę.
Zobacz też: Domowe konserwy z przepisów doświadczonych gospodyń
Śledzik - etymologia mniej ważna od zabawy
Kto przejmowałby się tym, skąd pochodzi nazwa śledzik? Etymologia wydaje się mniej ważna od zabaw, które wtedy praktykowano. A jednak co ciekawe, śledzik nie jest główną nazwą, za pomocą której określa się okres przed wielkim postem. Polski etnograf Zygmunt Gloger podkreśla, że polskim, tradycyjnym słowem określającym wtorkowy koniec karnawału, jest słowo zapusty, a nawet mięsopusty.
Prawdopodobnie nazwa ta bierze się od najadania się „na zapas". Interesujące jest również samo znaczenie słowa karnawał. Pochodzi ono bowiem od słów carne i vale, co dosłownie oznacza „mięso żegnaj". Pożegnanie z mięsem ma miejsce w zapusty, jednak według tej etymologii karnawał sam w sobie jest okresem, który ma służyć pożegnaniu się z zabawami, mięsem i innymi przysmakami.
Innego znaczenia słowa karnawał upatruje się w nazwie wozu Dionizosa, carrus navalis - wóz w kształcie okrętu. Podążając za tymi tropami, karnawał okazuje się zatem świętem płodności. Im wyżej skacze się podczas niego w trakcie tańców, tym wyższe będą uprawy.
Zobacz też: Najlepsze przepisy na drinki na imprezę ostatkową
Śledzik 2022 - kiedy wypada?
Śledzik, tak samo jak Wielkanoc czy tłusty czwartek, to święto ruchome. Kiedy obchodzimy ostatki 2022? To pierwszy wtorek po tłustym czwartku, który w tym roku wypada 24 lutego. Śledzik 2022 będziemy świętować zatem pierwszego marca tego roku - we wtorek, jak zawsze. Następny dzień to Środa Popielcowa.
Ostatki - jak się obchodziło dawniej?
Przygotowani na śledzika? Zanim zaczniecie szykować się na imprezę, koniecznie sprawdźcie, jakie zabawy były kiedyś modne w ostatki. Jak się obchodziło dawniej to święto? To oczywiście zależy od miejsca, w którym świętowano śledzika.
Na Kujawach i w Wielkopolsce ten dzień nazywano podkoziołkiem. Nazwa, jak możecie się domyślić, pochodziła od kozła, który traktowany jest jako symbol płodności, witalności i seksualności. Podkoziołek to także nazwa zabawy, która miała ułatwić pannom znalezienie męża. Na czym polegała? Kawalerowie jeździli po wsi z kukłą koziołka i zabierali panny na tańce, podczas których można było znaleźć męża. W dawnych czasach karnawał był przecież nie tylko po to, by się wybawić, ale także po to, by wydać panny za mąż.
Na Kaszubach i Śląsku tradycyjne zapusty nazywano właśnie śledzikiem. Podczas zabaw ostatkowych przede wszystkim skupiano się na piciu i jedzeniu. A stoły aż uginały się od przysmaków - na Kaszubach zajadano pączki, ruchniki i placki ziemniaczane (oraz oczywiście śledzie), a na Śląsku królowały kreple i szołdry, czyli bułki nadziewane mięsem. Oprócz tańców i jedzenia, podczas zapustów pojawiali się również przebierańcy.
Ostatki dziś - jak je obchodzimy?
Ostatki dziś różnią się trochę od zapustów, które miały miejsce kiedyś. Można wręcz powiedzieć, że dawniej wiedziano, jak się bawić. Kuligi, polowania, tańce, przebieranki i jedzenie - tak wyglądały ostatki kiedyś.
Dzisiaj dzień ten jest zwykle spędzanie w gronie najbliższych znajomych. Oczywiście nie może tu zabraknąć dań mięsnych, które podczas karnawału zajadane są nadzwyczaj chętnie.
Nie brakuje też deserów oraz oczywiście zakąsek do wódki, która w Polsce podczas śledzika pojawia się od zawsze. Niektórzy zapusty spędzają na balach - ostatnich imprezach przed postem.
Zobacz też: Szybkie i proste dania na ostatki
Śledzik do wódeczki na dwa sposoby
Śledzik do wódeczki podany być musi - nie ma innej możliwości. To najlepsza zakąska do alkoholu, dlatego nic dziwnego, że nadal, tym bardziej podczas ostatków, śledzik znajduje swoje miejsce na naszych stołach. Dlatego mamy dla was dwa przepisy na pyszne śledziki, które możecie postawić przed swoimi gośćmi.
Do tych zagryzek będziecie potrzebować oczywiście dobrych płatów śledziowych. Posmakujcie je, zanim zaczniecie przygotowania. Mogą potrzebować moczenia w wodzie, by pozbyć się soli. Pierwsze śledzie z cebulką trafią w gusta przede wszystkim osobom, które kochają tradycyjne dania.
Jak je zrobić? Przygotujcie kilka płatów śledziowych, dwie cebule, 4 ziarna ziela angielskiego i 4 listki laurowe, olej rzepakowy lub oliwę, ocet jabłkowy. Obierzcie cebulę i pokrójcie ją w drobniutką kosteczkę. Śledzia pokrójcie w kawałki, które łatwo można nabrać widelcem na raz po wypiciu kieliszka wódki. Przemieszajcie rybę z cebulą, dodajcie liście laurowe i ziele angielskie. Przełóżcie całość do słoiczków, które postawicie przed gośćmi - powinny być niewielkie. Zalejcie śledzie oliwą lub mieszanką oliwy i oleju rzepakowego, a następnie dodajcie po łyżce octu jabłkowego. Śledzie można już zamknąć i odłożyć do lodówki. Na następny dzień będą jeszcze smaczniejsze.
Druga wersja śledzi jest mniej tradycyjna. To doskonałe koreczki śledziowe z pomidorami suszonymi.
Jak je zrobić? Obierzcie cebulę i pokrójcie w drobną kostkę. Usmażcie ją na oliwie i dodajcie odrobinę cynamonu, drobno posiekane pomidory suszone), szczyptę cukru, łyżkę soku z cytryny i 5 łyżek koncentratu. Możecie dodać do mieszanki także namoczone rodzynki, jednak warto pamiętać, że ten dodatek nie musi zasmakować wszystkim gościom. Teraz wystarczy tylko nałożyć wystudzoną cebulę z pieczarkami na śledzie i zawinąć je, a później przekłuć wykałaczkami wszystkie koreczki. Tak przygotowane śledziki można ułożyć na półmiskach bądź włożyć w słoiki i zalać olejem.
Śledzik, ostatki, zapusty - nazwa jest nieważna. Ważna jest zabawa. Dlatego bawcie się dobrze w gronie najbliższych, jedząc i śmiejąc się, jak przystało na karnawał.
Zobacz, jak łatwo możesz zarabiać ze Smakerem. Kliknij!
Zobacz także:
Placki z gotowanych ziemniaków: Idealne na słono, jak i na słodko »
Błędy podczas przygotowania owsianki. Czego lepiej unikać? »
