Spis treści:
- Smardz jadalny – charakterystyka
- Smardz jadalny – występowanie
- Smardz jadalny – właściwości
- Jak odróżnić smardza jadalnego od innych grzybów?
- Smardz w kuchni – co można z niego zrobić?
Dawniej grzyby te bardzo często gościły na polskich stołach, dziś dania ze smardzami w roli głównej należą jednak do rzadkości. Wiąże się to między innymi z ich częściową ochroną, którą wprowadzono kilka lat temu. Jeżeli jednak masz to szczęście i w twoim ogrodzie wyrosły smardze, jak najbardziej możesz przyrządzić z nich wyjątkowo pyszne potrawy. Co więcej, grzyby te wykazują również działanie korzystne dla naszego zdrowia. W poniższym artykule podpowiemy ci, jak odróżnić smardza jadalnego od innych grzybów oraz jak wykorzystać go w kuchni.
Sprawdź także: Wiosenny grzyb, który smakuje jak młoda rzodkiewka. Co zrobić z czarki szkarłatnej?
Smardz jadalny – charakterystyka
Jak rozpoznać smardza jadalnego? Nie jest to zadanie trudne, grzyby te odznaczają się pofałdowanym, nieregularnym, brązowym kapeluszem, w którym można zaobserwować charakterystyczne dziurki przypominające nieco plaster miodu. Mają jasno-kremową nóżką, dorastają do 10 cm wysokości, natomiast ich owocniki przeważnie mają siedem centymetrów średnicy. Miąższ jest biały, a strukturę często określa się jako nieco woskowatą. Smak smardza jadalnego można określić jako korzenno-orzechowy.
Smardz jadalny – występowanie
Gdzie szukać smardzów? Co ciekawe często znaleźć je można w przydomowych ogrodach, sadach i działkach, najczęściej przy drzewach owocowych. Z reguł rosną również w lasach liściastych oraz parkach, w szczególności lubią towarzystwo jesionów i topoli. Lubią tereny podmokłe, dlatego często można zaobserwować je w pobliżu rzek. Smardze to wiosenne grzyby, rosną w kwietniu i maju, chociaż pierwsze okazy można napotkać już w marcu. Grzyby te powszechnie rosną u naszych sąsiadów, czyli na Słowacji i w Czechach, gdzie nie są objęte ochroną.
Co ciekawe, smardzie jadalne można wyhodować samodzielnie. Wystarczy zakupić grzybnię, a następnie na swojej działce poszukać odpowiedniego podłoża. Najlepsze będzie to o charakterze piaszczystym lub gliniastym. Należy również zadbać o odpowiednie podłoże, w tym celu będzie potrzebne wykonanie mieszanki, którą umieścisz w wykopanym dołku. Będziesz potrzebować gipsu, torfu, popiołu oraz trocin, wszystkie składniki należy połączyć wodą. Całość należy przykryć sosnową korą. Warto pamiętać, że czas oczekiwania na pierwsze grzyby może trwać nawet do trzech lat.
Smardz jadalny – właściwości
Jedzenie smardzów to nie tylko prawdziwa frajda dla kubków smakowych, grzyby te, chociaż w większości składają się z wody, zawierają również substancje odżywcze. Smardze są źródłem witamin z grupy B, witamina D, a także substancji mineralnych: żelaza, fosforu, selenu i potasu. Znajdziesz w nich także białko i błonnik pokarmowy. Zjedzenie dania ze smardzami sprawi, że długo będziesz czuć się syty, a także wesprzesz procesy trawienne.
Smardze zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe, które dbają o układ sercowo-naczyniowy, obniżają poziom "złego" cholesterolu we krwi, a także wpływają na prawidłową pracę serca, a także chronią organizm przed chorobami układu krążenia.
Grzyby te mają korzystny wpływ na układ nerwowy, przypisuje się im działanie poprawiające pamięć. Smardze mają również pozytywny wpływ na narząd wzroku, dodatkowo wykazują właściwości przeciwzapalne.
Smardz jadalny jest źródłem aminokwasów egzogennych, tryptofanu, który ma wpływ na układ nerwowy, odpowiada między innymi za dobre samopoczucie, a także lizynę, która związana jest z prawidłowym działaniem układu hormonalnego.
Jak odróżnić smardza jadalnego od innych grzybów?
Smardze jadalne najczęściej mylone są z trującą piestrzenicą kasztanowatą, której zjedzenie może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Piestrzenica ma jednak bardziej pofałdowaną strukturę oraz kolor owocnika wpadający w czerwień. Jeżeli nie jesteś pewien, czy znalazłeś smardza, czy piestrzenicę, konieczne sprawdź to w atlasie grzybów lub skorzystaj z opinii osoby, która ma większą wiedzę. Pomyłka niedoświadczonego grzybiarza może skończyć się poważnym zatruciem pokarmowym.
Smardz w kuchni – co można z niego zrobić?
Należy zaznaczyć, że smardz jadalny od 2014 roku należy do gatunków częściowo chronionych, został wpisany na Czerwoną Listę Roślin i Grzybów Polski. Oznacza to, że jeśli natrafimy na niego podczas wiosennego spaceru po lesie, nie możemy go zerwać. Jeżeli jednak zauważysz go w swoim ogrodzie, sadzie lub na działce bez problemu możesz zabrać go ze sobą do domu.
Warto pamiętać o tym, że smardze nie nadają się do jedzenia na surowo, należy oddać je obróbce terminczej, np. ugotować lub usmażyć. Można przygotować z nich sos na bazie śmietany i cebuli, który będzie pysznie smakował z duszonymi lub pieczonymi mięsami, będzie pasować również do makaronu. Smardze mogą stać się również elementem śniadania, wystarczy, że dokładnie je umyjesz, dobrze pokroisz, a następnie usmażysz i dodasz do swojej ulubionej jajecznicy. Świetnie będą smakować również w tradycyjnej zupie grzybowej lub risotto, które możesz zaserwować z kurczakiem, czosnkiem i natką pietruszki.
Zobacz także:
Oczyszcza organizm z toksyn, pomocny przy odchudzaniu. Przepis zdradza Ewa Wachowicz »
Jak wybrać dobry makaron? Przede wszystkim zwróć uwagę na kolor »
Jedna z najzdrowszych roślin świata. Reguluje metabolizm cukru i oczyszcza krew »
